Giữa sự lan rộng của Coronavirus 2019 ở mọi nơi trên thế giới, chính phủ ở mỗi quốc gia, cũng như các ban ngành, tổ chức và các bên liên quan khác đang hợp tác mạnh mẽ để giải quyết vấn đề với hy vọng sống sót sau thảm họa đang ảnh hưởng đến nhân loại. Trong khi đó, chính phủ Lào lại phối hợp với một doanh nghiệp nhà nước sản xuất điện của Trung Quốc, nắm lấy cơ hội trong cuộc khủng hoảng này để nhanh chóng đẩy mạnh việc xây dựng các đập thủy điện trên sông Mê Kông. Và dự án mới nhất là đập Sanakham.
Vào ngày 11 tháng 5 năm 2020, Ủy ban sông Mê Kông (MRC) thông báo với công chúng rằng Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào sẽ bắt đầu quá trình “Tham vấn trước” cho Dự án Thủy điện Sanakham. Quá trình này là tuân theo các quy định đã thỏa thuận với MRC với các thành viên bao gồm Thái Lan, Lào, Campuchia và Việt Nam, về việc thông báo và tham vấn trước khi khởi xướng một dự án thu được lợi ích từ sông Mê Kông. Dự án thủy điện Sanakham được phát triển bởi công ty thủy điện Datang Sanakham. Công ty này là một công ty con của công ty Dantang, một doanh nghiệp nhà nước sản xuất điện của Trung Quốc.
Theo tài liệu về dự án Sanakham đã được đề xuất với MRC, con đập này sẽ là một con đập chảy bên sông với khả năng sản xuất 684 megawatt điện. Địa điểm xây dựng nằm ở giữa tỉnh Xayaburi và thành phố Viêng Chăn, tại thành phố Sanakham. Địa điểm này chỉ cách huyện Chiangkhan, tỉnh Loei 2 km và cách Viêng Chăn 155 km. Lào hy vọng sẽ bắt đầu dự án vào năm 2020 và hoàn thành dự án vào năm 2028. Dự án ước tính trị giá 66 tỷ baht. Phần lớn điện được sản xuất sẽ được bán cho Thái Lan.
Nỗ lực thúc đẩy xây dựng các đập thủy điện trên sông Mê Kông đã diễn ra trong hai thập kỷ qua. Mười một con đập đã và sẽ được xây dựng ở Trung Quốc, và Lào có mục tiêu xây dựng thêm bảy con đập trên sông Mê Kông. Một trong những con đập, đập Xayaburi, đã hoàn thành. Có hai con đập nữa đã có kế hoạch xây dựng ở biên giới Thái Lan-Lào, đập Pak Chom tại huyện Pak Chom, tỉnh Loei và đập Baan Khum, ở huyện Kongchiam, tỉnh Ubonratchathani. Những con đập này là một phần của kế hoạch phát triển đập thủy điện dọc theo sông Mê Kông.
Chúng tôi, Mạng lưới Con người Isaan lưu vực sông Mê Kông, là một phần của xã hội dân sự và mạng lưới con người, đã theo dõi tình hình ở lưu vực hạ lưu sông Mê Kông, đặc biệt là việc đẩy mạnh xây dựng các con đập ở sông Mê Kông đang tạo ra các tác động xã hội và môi trường xuyên biên giới với cộng đồng trong lưu vực sông Mê Kông ở Hạ Isaan trong mười năm qua. Chúng tôi có những quan điểm và quan sát về việc xây dựng các con đập trên sông Mê Kông sau đây:
Trong những năm qua, các đập sông trên sông Mê Kông ở Trung Quốc, bao gồm đập Xayaburi ở Lào, đã chính thức bắt đầu tích nước để sản xuất điện từ năm 2019. Điều này đã tạo ra tác động đến hệ sinh thái và môi trường ở sông Mê Kông và dẫn đến sự tàn phá nghiêm trọng ; sự suy giảm đa dạng sinh học, đặc biệt là các giống cá và các sinh vật sống dưới nước khác ở sông Mê Kông, vấn đề trầm tích của các đập trên sông có ảnh hưởng đến các chất dinh dưỡng trong hệ sinh thái sông hạ lưu và sự thay đổi màu sắc của nước, thứ chưa từng xảy ra trước đây. Đây là những tác động môi trường xuyên biên giới đã được tích lũy trong một thời gian dài.
Những tác động môi trường và sinh thái này đã dẫn đến các tác động xã hội liên quan đến các vấn đề an ninh lương thực của cộng đồng ở lưu vực hạ lưu sông Mê Kông trong bốn quốc gia. Ngư dân địa phương mất sinh kế và thu nhập, và nhiều cộng đồng mất đất nông nghiệp dọc theo bờ sông. Ngoài ra, các địa điểm du lịch tự nhiên và nhiều địa điểm văn hóa và lịch sử quan trọng dọc theo dòng sông đang bị ảnh hưởng khiến người dân trong cộng đồng và các bên liên quan mất một khoản thu nhập khổng lồ.
Do đó, việc thúc đẩy dự án Sanakham sẽ làm trầm trọng thêm các vấn đề môi trường và xã hội trong dòng sông Mê Kông đối với các cộng đồng ở lưu vực hạ lưu sông Mê Kông.
Trong những năm qua, các con đập trên sông Mê Kông ở Trung Quốc, bao gồm đập Xayaburi ở Lào, đã chính thức bắt đầu giữ nước để sản xuất điện từ năm 2019. Điều này đã tạo ra tác động đến hệ sinh thái và môi trường ở sông Mê Kông và dẫn đến sự tàn phá nghiêm trọng ; sự suy giảm đa dạng sinh học, đặc biệt là các giống cá và các sinh vật sống dưới nước khác ở sông Mê Kông, vấn đề trầm tích của các đập trên sông có ảnh hưởng đến các chất dinh dưỡng trong hệ sinh thái sông hạ lưu và sự thay đổi màu sắc của nước. chưa từng xảy ra trước đây Đây là những tác động môi trường xuyên biên giới đã được tích lũy trong một thời gian dài.
Những tác động môi trường và sinh thái này đã dẫn đến các tác động xã hội liên quan đến các vấn đề an ninh lương thực của cộng đồng ở lưu vực hạ lưu sông Mê Kông trong bốn quốc gia. Ngư dân địa phương mất sinh kế và thu nhập, và nhiều cộng đồng mất đất nông nghiệp dọc theo bờ sông. Ngoài ra, các địa điểm du lịch tự nhiên và nhiều địa điểm văn hóa và lịch sử quan trọng dọc theo dòng sông đang bị ảnh hưởng khiến người dân trong cộng đồng và các bên liên quan mất một khoản thu nhập khổng lồ.
Do đó, việc thúc đẩy dự án Sanakham sẽ làm trầm trọng thêm các vấn đề môi trường và xã hội trong dòng sông Mê Kông đối với các cộng đồng ở lưu vực hạ lưu sông Mê Kông.
Từ tình hình nêu trên, chúng tôi có đề xuất sau đây với chính phủ và tất cả các ban ngành của chính phủ liên quan: Chính phủ Thái Lan cần tuyên bố rõ ràng lập trường của mình về tình hình và các tác động đến hệ sinh thái và môi trường ở sông Mê Kông do các con đập xây dựng trên con sông này gây ra. Chính phủ Thái Lan cần xem xét lại lập trường của mình về việc mua điện từ các đập thủy điện ở sông Mê Kông, đặc biệt là đập Sanakham, sẽ gây ra thảm họa đối với môi trường và hệ sinh thái của sông Mê Kông. Quan trọng hơn, chính phủ cần tiết lộ thông tin và thực tế xung quanh vấn đề và các tác động do sự phát triển của sông Mê Kông đối với công chúng và mở ra cho xã hội dân sự và người dân tham gia xác định vấn đề và đề xuất giải pháp thay thế cho phát triển, cũng như làm thế nào để giảm thiểu các vấn đề môi trường đã xảy ra.
Với sự tôn kính
50 tổ chức trong Mạng lưới Con người Isaan lưu vực sông Mê Kông
28 tháng 5 năm 2020
Ban ngành/Tổ chức/Mạng lưới/Cá nhân
- Human Rights and Environment Association
- Center for Ethnic Studies and Development, Chiangmai University
- Love Loei River Group
- Love Chiangkhan Group
- Mekong Preservation Group, Pak Chom district, Loei province
- Mekong Basin Study Group
- Phu Hin Lek Fai Conservation Group
- Association of Conservation and development Petchabun Range
- Upper Pasak and Phung River Basin Leader Council
- Petchabun Range Community Organization Network
- Association of People Devoted to Society and the Public
- Loei Producers and Consumers Council
- Hua Rai Plai Na forest Preservation Network, Nong Bua Lam Phu province
- Petchabun Range Ethnic Network
- Wangsaphung Community Organization Council
- Lower Chi River Basin Network, Roi Et province
- Lower Chi River Basin Villagers Group, Yasothon province
- Isaan River Basin Network
- Se Bai River Preservation Group, Chiang Peng sub-district
- Natural Resources and Environmental Network of Isaan
- Assembly of the Poor, Rasi Salai group
- Assembly of the Poor, Huana Group
- Tammun Project
- Lower Chi Basin Community Resources Management Rights Protection Group
- Committee of People Against Sugar Factories and Biomass Powerplants of Isaan
- Love Kong River Community, Ubonratchathani province
- Community Resource Centre Foundation
- Community and Civil Society Coalition for Business and Human Rights Watch: CCBHR
- New Isaan Movement
- Foundation for Integration of water Management (Thailand)
- Dao Din Group
- Love Hometown Group, Muang Pia, Khon Kaen
- Nature Care Foundation Ubonratchathani
- Community Organizations of Non Sa-ad sub-district Nongrua district, Khon Kaen
- Huay Sua Ten and Kok Hin Khao Preservation Group
- Network of Thai Mekong People 8 Province
- Association of Network of Community Organizations of Kong Basin, Isaan
- Mekong Community Institute
- Living River Association
- Esan Students Assembly
- The Mekong Butterfly
- Natural Resources and Environment Conservation Group, Nong Han district, Udonthani
- E-saan Human Rights and Peace Information Centre
- Community Media for a Just Society Center
- Group of Documentary Producers for the Freedom of Mekong River
- Chiangkhong Preservation Group
- Loei Foundation for Nature Conservation and Sustainable Development
- Net Foundation, Surin
- Legal Center for Human Rights
- Khon Kaen Green Market
—————————————————–
Dr. Nirun Pitakwatchara, Former Human Rights Commissioner (2009-2015)
Mr. Santiparp Siriwattanaphaiboon
Dr. Lertchai Sirichai.
Mr. Jutupat Boonpattararaksa (Pai Dao Din)
Mr. Narongrit Upachan
Mr. Niwat Roikaew
Ms. Maneerat Mitrprasart
Mr. Piyasak Sukhuntaphong, Secretary to the Network of Natural Resources, Environment, and Energy, Surin
Mr. Wuttisak Paengdakaew
Mr. Phuttiphong Mahaudon
Mr. Karun Ditcharoen
Mr. Pitak Sonjapo
Asst. Prof. Dr. Chainarong Setthachua, Faculty of Humanities and Social Sciences, Mahasarakham University
Sor Rattanamanee Polkla, Lawyer
Mr. Nirut Buapha, Executive Committee Secretary of the Isaan Community Forest Association/ Coordinating Secretary for the Huay Saneng Preservation and Restoration Network
Prof. Surachai Wungaeo
Dr. Chayan Vaddhanaphuti
Mr. Decha Premrudeelert
